Ποια η τύχη της τραπεζικής θυρίδας μετά το θάνατο του δικαιούχου (διαδικασία αποσφράγισης, υποχρεώσεις συνδικαιούχων και κληρονόμων και λοιπά ζητήματα)

Οι εν λόγω συμβάσεις μίσθωσης τραπεζικών θυρίδων θησαυροφυλακίου διέπονται απο τις γενικές διατάξεις περί μίσθωσης πράγματος του Αστικού Κώδικα (Άρθρα 574 επ.) και προϋποθέτουν ότι μία ανώνυμη τραπεζική εταιρεία παραχωρεί σε ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο, έναντι ανταλλάγματος τη χρήση θυρίδας θησαυροφυλακίου, για την εναπόθεση σε αυτήν πολύτιμων κινητών πραγμάτων, όπως τιμαλφή, χρεώγραφα κλπ έναντι ανταλλάγματος. Σε μία τέτοια σύμβαση, η εκμισθώτρια τράπεζα δεν γνωρίζει ούτε μπορεί να ελέγξει το περιεχόμενο της θυρίδας η οποία είναι απαραβίαστη τόσο απο την τράπεζα όσο και απο κάθε τρίτο (Άρθρο 53 του Κώδικα Τραπεζικής Δεοντολογίας). Συνήθης όρος που τίθεται μεταξύ άλλων είναι ότι η χρήση της θυρίδας μπορεί να γίνεται απο τον ίδιο τον μισθωτή είτε αυτοπροσώπως, είτε δια ειδικού αντιπροσώπου οριζόμενου απο αυτόν, οπότε στην τελευταία περίπτωση, η χρήση ενεργείται υπο την απόλυτη και ολοκληρωτική ευθύνη του μισθωτή, παραιτούμενου μάλιστα απο κάθε ένσταση ένεκα πλαστογράφησης της υπογραφής του, νόθεσης, κατάχρησης, απώλειας ή κακής χρήσης της επιστολής που θα εμφάνιζε, θεωρούμενης απο αυτόν έγκυρης κάθε χρήσης βάσει της επιστολής, επί της οποίας έγινε οποιαδήποτε πλαστογράφηση, νοθεία ή κατάχρηση της υπογραφής του ή απώλεια και οποιαδήποτε κακή χρήση της. Σε περίπτωση ύπαρξης αντιπροσώπου (πληρεξουσίου), ο οποίος μπορεί και αυτός να τοποθετεί και δικά του πράγματα στη θυρίδα και αντίστοιχα να τα αποσύρει, απαιτείται για τη χρήση της θυρίδας έγγραφη εξουσιοδότηση απο τον μισθωτή προς τον πληρεξούσιο, ενώ απαγορεύεται υπεκμίσθωση ή παραχώρηση της χρήσης της θυρίδας. Συνηθίζεται επίσης να τίθεται όρος ότι η τράπεζα δεν φέρει καμία ευθύνη απέναντι στον μισθωτή και στους καθολικούς ή ειδικούς διαδόχους του σε περίπτωση πλαστογράφησης της υπογραφής του μισθωτή ή χρήσης του κλειδιού της θυρίδας απο τρίτο μη εξουσιοδοτημένο πρόσωπο ή απο αντιπρόσωπο του οποίου οι εξουσίες έχουν ανακληθεί και δεν έχει ενημερωθεί εγγράφως η τράπεζα σχετικά με την ανάκληση αυτή.

Κατά την πάγια τραπεζική πρακτική, η τράπεζα προκειμένου να παραχωρήσει πρόσβαση σε μία θυρίδα, ελέγχει την ταυτοπρσωπία του έχοντος το ένα κλειδί αυτής, και στη συνέχεια ζητά απο αυτόν να υπογράψει στη σχετική καρτέλα ως δικαιούχος ή σε περίπτωση που πρόκειται για αντιπρόσωπο ζητά να επιδείξει την έγγραφη πληρεξουσιότητά του απο τον μισθωτή, χωρίς να ευθύνεται με κανένα τρόπο για την γνησιότητα της υπογραφής του τελευταίου. Πέραν τούτων, είθισται να προβλέπεται ότι η τράπεζα λαμβάνει όλα τα απαραίτητα μέτρα για την ασφάλεια του θησαυροφυλακίου που βρίσκεται η θυρίδα αλλά ότι δεν φέρει καμία ευθύνη για τα αντικείμενα που τοποθετούνται στη θυρίδα, την τυχόν καταστροφή ή απώλειά τους. 

 

 

Τί γίνεται σε περίπτωση θανάτου του μισθωτή της θυρίδας; 

Ακόμα και αν έχουν οριστεί στη σύμβαση μίσθωσης επιπλέον μισθωτές (συνδικαιούχοι) οι οποίοι έχουν δυνατότητα για ξεχωριστή πρόσβαση και επί του συνόλου του περιεχομένου της θυρίδας, ο θάνατος ενός απο αυτά τα πρόσωπα, στερεί απο όλους τους συνδικαιούχους το δικαίωμα χρήσης της θυρίδας μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας νομιμοποίησης κληρονόμων του αποθανόντος μισθωτή και ακολούθως την αποσφράγιση της θυρίδας κατά τα προβλεπόμενα στο νόμο, δεδομένου ότι το περιεχόμενο της θυρίδας ανήκει στην κληρονομιαία περιουσία.

Σε περίπτωση που δεν υπάρχουν συμμισθωτές, αλλά ο μισθωτής έχει ορίσει κάποιο πρόσωπο ως αντιπρόσωπο (πληρεξούσιό) του και πάλι πρέπει να ενημερωθεί η τράπεζα για τον θάνατο του μισθωτή και να ακολουθήσει η διαδικασία νομιμοποίησης κληρονόμων και αποσφράγισης, καθώς σύμφωνα με όσα ορίζει το αστικό δίκαιο (Αρθρο 223), όταν επέρχεται θάνατος του αντιπροσωπευόμενου παύει αυτομάτως η πληρεξουσιότητα και άρα παύει η ισχύς της έγγραφης εξουσιοδότησης του μισθωτή προς τον αντιπρόσωπό του για να κάνει χρήση της θυρίδας.

 

 

Διαδικασία που ακολουθείται μετά το θάνατο του μισθωτή- πότε αναλαμβάνουν το περιεχόμενο της θυρίδας οι κληρονόμοι του;

Μετά το θάνατο του μισθωτή, αν δεν υπάρχει διαθήκη, οι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι του αφού προβούν σε διαδικασία νομιμοποίησης κληρονόμων στην τράπεζα, πρέπει να προβούν σε αποσφράγιση της θυρίδας η οποία γίνεται παρουσία όλων των κληρονόμων, ενός συμβολαιογράφου και ενός πραγματογνώμονα εκτιμητή  επιλογής τους, καθώς και ενός εκτιμητή-αντιπροσώπου της αρμόδιας εφορίας οι οποίοι θα προβούν απο κοινού στην απογραφή, δηλαδή στην καταγραφή, καταμέτρηση και αποτίμηση της αξίας των κινητών πραγμάτων που θα βρεθούν εντός της θυρίδας.  Κατά την διαδικασία της απογραφής γίνεται μνεία στο χρόνο κατά τον οποίο ανοίχθηκε τελευταία φορά η θυρίδα, ούτως ώστε να ελεγχεί αν έχει ανοιχθεί μετά το θάνατο του δικαιούχου και επανασφραγίζεται στη συνέχεια το περιεχόμενό της.

Αν υπάρχει διαθήκη του δικαιούχου, ομοίως ακολουθείται η διαδικασία της νομιμοποίησης κληρονόμων και η αποσφράγιση και απογραφή όπως προεκτέθηκε, επανασφραγίζεται  η θυρίδα και στη συνέχεια δημοσιεύεται η διαθήκη.

Και στις δύο περιπτώσεις, το περιεχόμενο της τραπεζικής θυρίδας πλέον των τυχόν υπαρχόντων χρημάτων, αποτιμάται απο την φορολογική αρχή σε χρήμα και προστίθεται στην κληρονομική μερίδα των εξ αδιαθέτου ή εκ διαθήκης κληρονόμων.

Ωστόσο, οι κληρονόμοι μπορούν να αναλάβουν το περιεχόμενο της θυρίδας μόνο μετά την πληρωμή  και του φόρου κληρονομίας που αναλογεί στο περιεχόμενο της θυρίδας καθώς και στα λοιπά περιουσιακά στοιχεία (κινητά/ ακίνητα) του αποβιώσαντος εφόσον υπάρχουν τέτοια και φυσικά μετά την εξόφληση των τυχόν οφειλόμενων μισθωμάτων της θυρίδας. Ορισμένες φορές και ανάλογα με το ύψος της αξίας των αντικειμένων που βρίσκονται εντός της θυρίδας, οι τράπεζες ζητούν πριν την ανάληψή τους την έκδοση κληρονομητηρίου, που αποτελεί δικαστική απόφαση που πιστοποιεί την κληρονομική μερίδα εκάστου κληρονόμου και αναφέρει το σύνολο των κληρονομιαίων στοιχείων.

 

 

Τι συμβαίνει αν παραλειφθεί η γνωστοποίηση του θανάτου του μισθωτή  στην τράπεζα και η διαδικασία της απογραφής και ο κληρονόμος αναλάβει το περιεχόμενο της θυρίδας υπογράφοντας ως δικαιούχος;

Με την Υπουργική Απόφαση υπ' αρ. Α1055/2019 (ΦΕΚ Β 501/20.2.2019) της Υφυπουργού Οικονομικών Αικατερίνης Παπανάτσιου περί τροποποίησης της Λειτουργίας του Συστήματος Μητρώων Τραπεζικών Λογαριασμών και Λογαριασμών Πληρωμών και για τις ανάγκες αποτελεσματικότερου ελέγχου αδικαιολόγητης προσαύξησης περιουσίας, εντοπισμό μαύρου χρήματος και για ταχύτερες και αποτελεσματικότερες κατασχέσεις εναντίον όσων έχουν ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη φορολογική διοίκηση, προβλέφθηκε, μεταξύ άλλων, και η υποχρέωση των τραπεζικών ιδρυμάτων για γνωστοποίηση στην εφορία αν στον συγκεκριμένο ΑΦΜ υπάρχει "χρεωμένη" τραπεζική θυρίδα. Συνεπώς, σε περίπτωση που η εφορία διαπιστώσει ότι έχει επέλθει θάνατος κάποιου μισθωτή για τον οποίο η τράπεζα παρείχε στοιχεία ότι εξακολουθεί να διαθέτει τραπεζική θυρίδα, γεγονός που σημαίνει ότι έχει παραλειφθεί η διαδικασία της απογραφής (το έγγραφο της οποίας κατατίθεται υποχρεωτικά στην εφορία) και στη συνέχεια η λύση της σύμβασης μίσθωσης και η ανάληψη του περιεχομένου της θυρίδας, τότε ο κληρονόμος που παράτυπα ανέλαβε το περιεχόμενό της θα μπει στο στόχαστρο της εφορίας και θα φορολογηθεί για το τεκμαιρόμενο περιεχόμενο αυτής καθώς είναι αδύνατη η απόδειξη του πραγματικού περιεχομένου το οποίο αναλήφθηκε. Παράλληλα, θα κατηγορηθεί και για το ποινικό αδίκημα της φοροδιαφυγής, ενώ δεν αποκλείεται να στραφούν εναντίον του οι συγκληρονόμοι για διεκδίκηση αποζημιώσεων για τη ζημία που υπέστησαν απο την εν λόγω συμπεριφορά του.

Το γραφείο μας παρέχει νομική υποστήριξη για όλη την διαδικασία που αναλύθηκε στο παρόν και συνεργάζεται με ομάδα έγκριτων και εξειδικευμένων εκτιμητών καθώς και συμβολαιογράφων.

 

Ευγνωσία Παπαδοπούλου

*Σημειώνεται ότι σε καμία περίπτωση οι εδώ προσφερόμενες πληροφορίες δεν μπορούν να θεωρηθούν ως παροχή νομικών συμβουλών, ούτε μπορούν να αντικαταστήσουν την εξατομικευμένη παροχή νομικών υπηρεσιών. Ως εκ τούτου, η πρόσβαση στις σχετικές πληροφορίες δεν εκλαμβάνεται ως σχέση εντολής ανάμεσα στους επισκέπτες – χρήστες του δικτυακού τόπου και στο δικηγορικό γραφείο της γράφουσας και κατόχου του δικτυακού τόπου. Περαιτέρω, σημειώνεται ότι απαγορεύεται βάσει Κώδικα περί Δικηγόρων η παροχή νομικών συμβουλών άνευ της ανάλογης αμοιβής (άρθρο 57 Ν. 4194/2013 όπως τροποποιήθηκε και ισχύει).